Bolaning birinchi tishlari: qachon kutish kerak va qanday yordam berish kerak?

Tish chiqishi – bu bolaning hayotidagi muhim bosqich bo‘lib, u ota-onalar uchun tashvishga sabab bo‘lishi mumkin. Ushbu jarayon turli simptomlar bilan kechadi, masalan, asabiylik, so‘lak ajralishining ko‘payishi va hatto haroratning oshishi. Muhimi, bolada tish chiqayotganini qanday tushunish mumkin, qachon ularni kutish kerak va bolaning holatini qanday yengillashtirish mumkinligini bilishdir.

Chaqaloqlarda birinchi tishlar qachon chiqadi?

Ko‘pgina bolalarda birinchi tishlar taxminan 4–7 oyligida chiqishni boshlaydi, ammo bu individual jarayondir. Bolada necha oydan tish chiqadi? Shifokorlarning ta’kidlashicha, tish chiqishining normal boshlanish diapazoni 3 oydan 12 oygacha.

Sut tishlarining to‘liq shakllanishi 2,5–3 yoshda tugaydi. Bolada necha yoshgacha tish chiqadi? So‘nggi molyarlari taxminan 2–3 yoshda chiqadi, keyin 5–7 yoshda sut tishlari doimiy tishlarga almashishni boshlaydi.

Bolalarda tish chiqish tartibi

Bolalarda tish chiqish jarayoni ma’lum bir ketma-ketlikda sodir bo‘ladi, lekin ba’zan ozgina farqlar bo‘lishi mumkin. Bolada tishlar tartibsiz chiqayotgan bo‘lsa, bu har doim tashvishlanish uchun sabab emas, ammo sezilarli og‘ishlar bo‘lsa, pediatrga murojaat qilish tavsiya etiladi.

Odatda tish chiqish tartibi quyidagicha bo‘ladi:

1. Pastki oldingi kesuvchi tishlar – 6–10 oy
2. Yuqori oldingi kesuvchi tishlar – 8–12 oy
3. Yuqori yon kesuvchi tishlar – 9–13 oy
4. Pastki yon kesuvchi tishlar – 10–16 oy
5. Birinchi molyar (ovqat chaynash tishlari) – 13–19 oy
6. Ilohlar – 16–22 oy
7. Ikkinchi molyar – 25–33 oy

Agar bolaning tishlari kechroq yoki tartibsiz chiqayotgan bo‘lsa, xavotirlanishga hojat yo‘q – bu asosan genetikaga bog‘liq.

Bolada tish chiqayotganini qanday bilish mumkin?

Tish chiqish belgilarini tish paydo bo‘lishidan bir necha hafta oldin kuzatish mumkin:

• Ko‘p so‘lak ajralishi
• Milklarning qizarishi va shishishi
• Bola narsalarni tishlashni va og‘ziga olib borishni xohlashi
• Asabiylik va injiqlik
• Tinch uyquning buzilishi
• Ishtahaning pasayishi
• Yengil burun bitishi va yo‘tal

Ko‘pgina ota-onalarni tashvishga soladigan savol – bolada tish chiqishi tufayli isitma ko‘tarilganini qanday tushunish mumkin? Tish chiqishi odatda haroratning biroz ko‘tarilishi (37,5°C gacha) bilan kechishi mumkin. Agar harorat yuqoriroq bo‘lsa, ikki kundan ortiq davom etsa yoki boshqa simptomlar kuzatilsa, shifokorga murojaat qilish muhim – ehtimol, sabab tish chiqishida emas.

Tish chiqish jarayonida bolaga qanday yordam berish mumkin?

Bolaning ushbu davrida unga qulay sharoit yaratish va noqulayliklarni kamaytirish muhimdir.

Tish chiqishini yengillashtirishning xavfsiz usullari:

1. Tish chiqish halqalari – maxsus silikon yoki suv bilan to‘ldirilgan halqalar milklarni massaj qilishga yordam beradi. Ularni muzlatgichda sovitish yaxshi, lekin muzlatkichda emas.
2. Milklarni yengil massaj qilish – toza barmoq yoki yumshoq silikon cho‘tkadan foydalangan holda ehtiyotkorlik bilan massaj qilish mumkin.
3. Sovitilgan qoshiq yoki mevalar (agar bola allaqachon qo‘shimcha ovqat yeyotgan bo‘lsa) – qichishishni kamaytirishga yordam beradi.
4. Og‘riq qoldiruvchi gel (faqat shifokor tavsiyasiga ko‘ra) – noqulaylikni kamaytiradi.
5. Diqqatni chalg‘itish – o‘yinlar, sayr qilish, yengil massaj bola e’tiborini boshqa narsaga qaratishga yordam beradi.

Agar bolaning qorni og‘risa yoki harorati ko‘tarilsa, sabab faqat tish chiqishda emasligi mumkin. Bolaning umumiy ahvolini kuzatib borish va kerak bo‘lganda shifokor bilan maslahatlashish muhim.

Sut tishlariga qanday g‘amxo‘rlik qilish kerak?

Eng birinchi tishlar ham parvarish talab qiladi. Tish chiqishi bilan quyidagi odatlarni shakllantirish kerak:

• Tishlarni doka bilan artish yoki silikon cho‘tkadan foydalanish.
• Bir yoshdan so‘ng – yumshoq bolalar tish cho‘tkasi bilan pastasiz tozalash.
• Ikki yoshdan boshlab – bolalar uchun maxsus tish pastasi (kam ftorli) ishlatish.
• Shirinliklarni cheklash va bolaning sut yoki sharbat bilan uxlab qolishiga yo‘l qo‘ymaslik.

Bolalikdan tishlarga to‘g‘ri parvarish qilish kariyes va boshqa stomatologik muammolarning oldini olishga yordam beradi.

Xulosa

Tish chiqishi – bu tabiiy, ammo doim ham oson kechmaydigan jarayon. Bolada tish chiqayotganini qanday tushunish mumkin? Diqqatli ota-onalar quyidagi belgilarni payqashlari mumkin – so‘lakning ko‘payishi, injiqlik, milklarning qizarishi. Bolaning holatini yengillashtirish uchun xavfsiz usullardan – tish halqalari, milk massaji va sovuq kompresslardan foydalanish mumkin.

Agar bolada yuqori harorat yoki sezilarli noqulaylik bo‘lsa, pediatr bilan maslahatlashish yaxshiroqdir. Birinchi tishlardan boshlab to‘g‘ri parvarish qilish bolaga kelajakda mustahkam tishlarga ega bo‘lishiga yordam beradi.